Merelbeke en Melle huwen met gemeenschap van goederen

Donderdagavond 14 september 2023 klonk er in de raadszaal van het gemeentehuis van Merelbeke applaus toen om 20:30 uur bij de stemming de fusie anoniem werd goedgekeurd. Reeds tien minuten eerder was hetzelfde gebeurd in Melle. Het was een historisch moment. Twee buurgemeenten beslisten over alle partijgrenzen heen en uit eigen wil voortaan als één gemeente verder te bestaan, en ook de inwoners van beide gemeenten waren zonder protest naar dit moment toegegroeid.

Reeds in 2022, toen de eerste gedachten en gesprekken over mogelijke fusies opdoken was onze N-VA afdeling van Merelbeke gewonnen voor het idee. In Melle was men iets voorzichtiger en dat is ook volkomen normaal wanneer een gemeente de mogelijkheid bekijkt om samen te smelten met een andere die inzake inwonersaantal tweemaal zo groot is.

Politiek lag het allemaal wat moeilijker. Alhoewel de meeste partijen discreet waren, hadden wij bij N-VA wel het gevoel dat CD&V het idee niet ongenegen was, dat Open VLD eerder sceptisch was en dat Groen, net zoals wij de fusie als politiek neutraal benaderden en eerder pro dan contra waren. Bij Vooruit kwam men er snel open voor uit dat men een fusie als een positief gebeuren zag.

Wij hebben de indruk dat bij Open VLD het standpunt positiever werd na de interne strubbelingen waarbij Egbert Lachaert brutaal opzij werd gezet als nationaal voorzitter. Nu, hoe de evolutie bij de partijen ook was, op donderdagavond, tijdens de bijzondere gemeenteraad met één agendapunt, de fusie, waren alle fracties in Merelbeke gewonnen om samen met Melle een nieuwe fusiegemeente te vormen en datzelfde gebeurde in Melle. Althans als principebeslissing, want de definitieve beslissing zal pas worden genomen in december van dit jaar.

De logica van samengaan

Op de bijzondere gemeenteraad namen ook alle fractievoorzitters het woord, ook diegenen die mee besturen. Dat laatste is wat ongewoon, omdat tijdens gewone raadsvergaderingen het woord voor het bestuur bijna altijd gevoerd wordt door de schepenen. Het viel mij daarbij op, en ik hoop dat van een senior zoals ik een beetje kritiek aanvaard wordt, dat veel raadsleden zich onbewust zijn van het fundamentele verschil tussen een boodschap die bedoeld is om te lezen en één om te beluisteren. Vaak schrijft men een behoorlijk goede tekst, maar als die op de raadsvergadering wordt voorgelezen, komt die over als een saai iets. Men hoeft niet te beschikken over hoogstaande retorische kwaliteiten, maar een boodschap verbaal voorbereiden en die brengen met enkele kernbegrippen als geheugensteuntje, komt veel natuurlijker over en is veel prettiger om te beluisteren.

Nu, alle fractieleiders vertelden ongeveer hetzelfde verhaal maar ik kan enkel spreken over Merelbeke waar ik op de vergadering aanwezig was.

De fusie versterkt de bestuurskracht en moet leiden tot betere dienstverlening naar de inwoners toe. Deze dienstverlening moet beter toegankelijk zijn dan vandaag, en mag er zeker niet toe leiden dat de Mellenaars voor alles zouden moeten afzakken naar Merelbeke. Bijzondere aandacht moet er zeker zijn voor de werknemers van beide gemeenten. Het is niet de bedoeling om te besparen op het ambtenarenkorps, hetgeen wel een doelstelling is voor het aantal gemeenteraadsleden, die van 48 naar 33 gaan, maar het moet voor de werknemers een constructief verhaal worden. Een efficiënte taakverdeling en nieuwe doorgroeimogelijkheden moeten de essentie uitmaken van het plan van aanpak. We weten dat het de bedoeling is van de hogere overheid om volgens het gezonde subsidiariteitsprincipe meer verantwoordelijkheden te delegeren naar onze gemeenten, en dat zal leiden tot nieuwe noden en nieuwe jobs, waar de fusiegemeente met een verenigd ambtenarenkorps beter is op voorbereid.

Als nieuwe entiteit kunnen we ook van onze ruimtelijke ordening een beter gecoördineerd geheel maken dat zich richt op de best mogelijke balans tussen wooncentra, natuur, landbouw, tewerkstellingzones, sportfaciliteiten en ontspanningsgebieden en uiteraard de nodige wegeninfrastructuur tussen deze gebieden. Ook inzake openbaar vervoer heeft de nieuwe entiteit met meer inwoners meer gewicht bij De Lijn.

De samenvoeging van beide gemeenten creëert ook mogelijkheden op financieel vlak en fiscaal beleid. De Vlaamse regering biedt ons 18,3 miljoen schuldovername aan als incentive voor de fusie wat ons toelaat om de schuldgraad per inwoner in de nieuwe gemeente op een zeer gezond niveau te brengen.

Als N-VA fractie willen we net zoals alle andere fracties de belastingdruk verlagen maar wij stellen daarbij een zeer duidelijk en hoger doel en dat is een niveau dat lager is dan het Vlaams gemiddelde. Wat ook zeker niet mag ontbreken is een kerntakendebat binnen de nieuwe fusiegemeente.

Iedere fractie ziet ook enkele praktische moeilijkheden die de volgende maanden een oplossing zullen moeten vinden. Enkele samenwerkingsverbanden zullen moeten worden bijgesteld waaronder afvalverwerking, afvalwater en Zorgband. Er zijn tevens 18 straatnamen in beide gemeenten met dezelfde naam wat dient te veranderen en tenslotte moet de nieuwe entiteit een naam krijgen. Deze laatste onderwerpen zijn vooral emotioneel maar ik hoop dat alle bestuurders voldoende realiteitszin zullen hebben om dat niet overbodig moeilijk te maken.

Gemeenschapsvorming en identiteit

Een onderwerp waar ik niemand over hoorde spreken is nochtans voor mij een fundamentele noodzakelijkheid en daar wil ik het dan ook over hebben in deze nieuwsbrief. Vlaanderen is een gemeenschap van mensen die dezelfde taal spreken en zich mede daardoor verbonden voelen binnen ons gewest Vlaanderen. Binnen dat gewest doen wij inspanningen om onze bevolking bewust te maken van hun identiteit, ondermeer door het publiceren van ‘een Vlaamse canon’. Wij Vlamingen zijn niet alleen verbonden door taal, maar ook door een gemeenschappelijke geschiedenis die ons van de vroege middeleeuwen doorheen een reeks stappen, met vallen en opstaan, gebracht heeft tot het Vlaanderen dat we vandaag kennen en beleven. Een economisch sterke regio met een meer dan behoorlijk niveau van welvaart, een solidaire samenleving en een eigen culturele ontwikkeling.

Ook naar anderen toe, die deel willen uitmaken van deze Vlaamse gemeenschap, staan wij open. Wij zorgen ervoor dat die mensen de kans krijgen om onze taal te leren en onze normen en waarden te delen. Zij hoeven daarom hun eigen culturele waarden niet te verloochenen, maar wij aanvaarden niet dat zij ons die waarden opdringen in vervanging van wat wij steeds belangrijk hebben gevonden. Dit geheel is onze Vlaamse identiteit die wij koesteren en doorgeven aan onze kinderen en kleinkinderen.

Maar ook iedere gemeente heeft een stukje gemeenschap en identiteit en alhoewel dat vandaag veel minder streng is dan honderd jaar geleden, het bestaat en het is rechtmatig. Mensen zoals ik, die door hun beroepsloopbaan regelmatig verhuisden, ondervonden iedere keer de noodzaak tot integratie in de nieuwe leefgemeenschap. En die integratie is noodzakelijk om het voor jezelf en je medeburgers prettig te houden. Dit is ook voor onze fusiegemeente een uitdaging die we moeten erkennen en waar we bewust moeten mee omspringen.

Aangezien het hier niet gaat om enkele individuen die verhuizen van de ene gemeente naar de andere is het geen uitdaging van integratie in een bestaande gemeenschap met een duidelijke identiteit. Neen Melle en Merelbeke moeten samen een nieuwe gemeenschap opbouwen met een eigen identiteit waar iedereen zich thuis en verbonden voelt. Het is op kleine schaal zoals de Verenigde Staten, waar mensen uit verschillende naties samen bouwden aan die nieuwe identiteit, die van ‘Amerikaan’.

De nieuwe fusiegemeente omvat een reeks woonkernen die tot 1977 aparte dorpen waren. Sedert ik in Merelbeke woon, heb ik het gevoel dat we wel samen met de deelgemeenten een administratief geheel vormen maar dat we er nog niet helemaal in geslaagd zijn om ook een gezamenlijke leefgemeenschap te vormen. De fusie met Melle dat veel groter is dan de huidige verschillende deelgemeenten is dan ook een opportuniteit.

Onze leefwereld verandert en evolueert steeds sneller en de uitdagingen worden steeds groter. Onze nieuwe gemeente heeft praktische uitdagingen zoals dienstverlening en personeelsbeheer waar we de nodige aandacht moeten voor hebben, maar laat ons zeker niet vergeten dat we als politieke bestuurders ook verantwoordelijk zijn voor 37.000 Vlamingen die, om zich thuis te voelen, nood hebben aan identiteit en emotionele binding die hen het gevoel geeft dat ze er allemaal bij horen. Dat is ondermeer wat ik begrijp onder een warme Vlaamse samenleving. Huwen met gemeenschap van goederen, maar in de eerste plaats een huwelijk waar liefde en samenhorigheid worden gedeeld, ook dat is waar wij als N-VA het verschil moeten maken. 

Dit artikel is een persoonlijke opinie van de schrijver en is geen officieel N-VA partijstandpunt.